Kiedy pada pytanie o największe wynalazki ludzkości, często zapomina się o tych najprostszych, które jednak stanowią prawdziwe kamienie milowe w rozwoju ludzkości – między innymi o kole zębatym.
Gdzie spotykamy koła zębate?
Koła zębate są stosowane w wielu mechanizmach – od wielkich turbin i przekładni, po małe, mechaniczne zegarki na rękę. Spotykamy je również nawet w najprostszych urządzeniach gospodarstwa domowego, takich jak zwykły młynek do kawy, czy ręczny rozdrabniacz do warzyw. Koła zębate stanowią też podstawę konstrukcji przekładni zębatych. Czym są przekładnie i gdzie się je stosuje?
Przekładnie zębate – rodzaje i zastosowanie
Przekładnie te są jednym z rodzajów przekładni mechanicznych. Ich działanie polega na przenoszeniu napędu z wału czynnego na bierny. Ich konstrukcja jest stosunkowo prosta, są w swoim działaniu niezawodne i skuteczne. Przekładnie zębate są obecne w otoczeniu człowieka praktycznie od początków cywilizacji. Możliwe, że właśnie dla tych mechanizmów wynaleziono koło zębate. Oczywiście od wynalezienia przekładnie zębate przeszły długą drogę i mechanizm ich działania uległ znacznemu udoskonaleniu. Występują różne typy przekładni zębatych – przekładnia jednostopniowa oparta na jednej parze kół zębatych oraz przekładnia wielostopniowa oparta na szeregowej pracy wielu par kół. Ze względu na rodzaj kół zębatych użytych w przekładni, podzielić je można na ślimakowe – używane w układach kierowniczych oraz łańcuchowe – używane w konstrukcji rowerów.
Warunek prawidłowego działania przekładni zębatej
Aby przekładnia prawidłowo spełniała swoje funkcje, współpracujące w niej koła zębate muszą być odpowiednio dobrane. Mówimy tu o rozstawie zębów, ich wielkości i innych parametrach. Kiedy warunek ten zostanie spełniony, przekładnia zębata może długo i bezawaryjnie spełniać swoje funkcje. Szerokie zastosowanie kół zębatych i opartych na nich mechanizmów jest tak powszechnie, że z całą pewnością można uznać koło zębate za jeden z najważniejszych wynalazków ludzkości.